Ruslar'ın işgali 1916-1918; Ruslar’ın Erzurum’u terk etmeleri akabinde Ermeniler’in Erzurumlular hakkında
yaptıkları sinsi katliam planları....
Erzurum'un Kara Günleri makalesi ve resim için kaynak:
20 Şubat'ta yol açma bahanesi ile Ermeniler şehirden Türkleri toplayarak hayvan sürüsü gibi Erzurum'a iki kilometre mesafedeki Yanıkdere'ye sevk edip katletmeye başladılar. İki yüz, üç yüz kişi her gün Yanıkdere'ye götürülerek katledilip hendeklere doldurularak üzerleri toprakla örtüldü. Bu durum Erzurum'da tam yirmi gün devam etti.
Yanıkdere katliamından hasbelkader kurtulan Tahsildar Salih Efendi'nin anlattığına göre, Ermeniler, terk edilmiş büyük iş hanlarında, resmi bina ve kışlaların bodrumlarında, ,şehri çevreleyen toprak tabyaların derin hendeklerinde yürüttükleri katliamın bir kolunu da, Kavakkapısı tren istasyonunun civarındaki Yanıkdere'de tertiplemişlerdi.
Rusya'dan un yüklü olarak gelmekte olan trenin yolda kara saplandığı, şehri aç bırakmamak için, yolun temizlenmesi gerektiğini ileri sürerek, şehirden topladıkları genç yaştaki çocuklarla yaşlı halkı, Kavakkapısı istasyonuna getirerek Rusların terk etmiş oldukları büyük ahşap barakalara dolduruyorlardı.
Karanlık basınca, barakaya yaklaşan iki açık vagonlu katara yirmişer kişi dolduruyorlar ve başlarındaki sarıklarla kollarından birbirine bağlayarak yere oturtuyorlardı. Katar iki kilometre uzaktaki Yanıkdere köprüsüne gelince arka tarafa geçerek, ellerindeki kısa saplı baltalarla kafalarına vuruyor ve hepsini birden dereye yuvarlıyorlardı.
Bu sırada kopan feryatların barakalarda duyulmaması için, lokomotif devamlı ve son kuvvetle düdük çalıyor ve bu durum yarımşar saat ara ile sabaha kadar devam ediyordu.
Salih Efendi, kollarından birbirine bağlı arkadaşlarının sağ kenarına rastlaması dolayısıyla, boşta kalan sağ eliyle kolundaki bağı çözmüş ve derenin oldukça derin olmasına rağmen, cesetlerle dolu olduğunu tahmin ederek dereye atlamış ve hasbelkader kurtulmuştur.
Yanıkdere'de yakınlarının cesetlerini bulmaya çalışan birçok kişi, ölüleri aktarırken, gördükleri manzaradan, şok geçirmiş ve aralarında çıldıranlar da olmuştur.
Yanıkdere katliamında 3000 Türk öldürülmüştür .
YANIKDERE ŞEHİTLİĞİ - Şubat-Mart 1918
YAKUTİYE / ERZURUM
haber linki (Acaba bu proje hayata geçmiş midir?)
Rusya'da 1917'de çıkan ihtilal Erzurum için kurtuluşun başlangıcı olur. Ruslar bir plan dahilinde Doğu Anadolu'dan çekildikleri halde Ermeniler çeteler oluşturarak Erzurum ve çevresinde silahlı faaliyetlerini sürdürürler. Bilhassa Rus ordusu kumandanlarından Ermeni komitacı Antranik'in yönettiği çete Erzurum şehrinde büyük katliama girişir. Müslümanlar toplu halde imha edildikleri gibi şehir de yakılıp yıkılır, adeta ıssız bir köy haline gelir. Nihayet Kazım Karabekir Paşa kumandasındaki Türk birlikleri harekete geçerek 12 Mart 1918'de Erzurum'u Ermenilerden kurtarırlar. Şehirde yeniden düzen kurulunca başka yerlere göç etmiş olan Erzurumlular yavaş yavaş geri dönerler.
Olayların birinci derecede tanıklarından birisi de Erzurum 2 nci Ermeni-Rus Kale Topçu Alay Komutanı Yarbay Tverdohlebof tur. 1917 yılı sonlarında ve 1918 yılının ilk aylarında Erzurum ve Erzincan'daki Ermeni terörüne bizzat tanık olan Rus Yarbay Tverdohlebof un gördüklerini ve yaşadıklarını aktardığı belgeler de tarihe tanıklık etmek üzere 'Gördüklerim Yaşadıklarım' isimli kitapta yayımlanmaktadır. Ermeni gerilla lideri, Rus Ordusunda Ermeni gönüllülerinden oluşan birliklerden birinin komutanı Andranik Toros Ozanyan (1865-1927), Amerika'da ölür, naaşı önce Fransa'ya, 1990'da da Erivan'a getirilir.
Abdulhalim Durma "Evliyalar Şehri" serisinden Erzurum
Turkish Genocide
